Print
ที่ #ชี้ข่องทางน้ำสู่เมืองนคร ...
WaterWayToNaKornDuringTheOldTime
(bunchar.com เพื่อแผ่นดินเกิด 20201118_1)
วันสองวันนี้ที่คุณ
Walailak Songsiri
กับคณะจาก
สยามเทศะ โดยมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์
จะลองล่องเข้าเมืองนครทางน้ำกันแล้วถามผมนำร่องเล่น ๆ ไว้
โดยพรุ่งนี้จึงจะได้ไปเจอกันนั้น ผมเกริ่นไว้ประมาณนี้ว่า ...
ขอไม่เลยขึ้นไปทางท่าศาลาสิชล และไม่ลงไปที่ปากพนัง ฯลฯ
มี ๔ ปากน้ำสำคัญที่พัวพันและนำทางสู่เมืองนคร
ไล่จากบนลงล่าง คือ #ปากพยิง-คลองบางปู #ปากพูน-คลองท่าแพ #ปากพญา-คลองท่าซัก และ #ปากนคร-คลองป่าเหล้า+สวนหลวง
แทบทุกคลองมีแหล่งน้ำสำคัญมาแต่เหนือ เขตลานสกา-พรหมคีรี
ที่ไหลจากฝั่งตะวันออกของเขาหลวงหลายสาย
มาลงทุ่งที่เคยเป็น wetland ตามแนวตะวันตกของสันดอนหาดทรายเมืองนคร
แล้วมีช่องลัดตัดสันดอนทรายที่บางปู ท่าแพ ท่าวัง ป่าเหล้า สวนหลวง ตามลำดับ
#คลองหน้าเมือง เป็นคลองขุดใหม่สมัย ร.๕
โดยเฒ่าแก่ลิมซุ่นหงวน พี่ชายใหญ่ของ ๘ จีนนคร
มีพี่สาวคนโตคือแม่อิ่ม แม่ของขุนบวร ๕๕๕
ปกติเขาเข้านครกันทางไหน ? เวลามาค้าขายทางเรือ
ทางที่กล่าวกันว่าเข้ามากน่าจะที่สุดสมัยอยุธยา ธนบุรี ต้นรัตนะ
คือ #ปากพญา - ท่าซัก - ท่าวัง
ตอนญี่ปุ่นขึ้น ก็ตั้งธงจะเข้าที่ช่องนี้ แต่การนำร่องผิดพลาด
ไปเข้าที่ปากพูน มาขึ้นบกที่ท่าแพ เจอกองทัพกันไว้ เข้าเมืองไม่ได้ รบกันจนยอมกัน
แม้เจ้าและ หลายรัชกาล ก็มาขึ้นที่ท่าวังนี้ทั้งนั้น
แถมทุกวันนี้ หนุกกันมาก อย่างท่าซัก ฝ่ายหนึ่งก็บอกว่าท่าพระเจ้าตากมาขึ้นแล้วซักผ้า ๕๕๕ หนุกกว่าว่าหลวงพ่อทวดตะหากมาซักจีวร ๕๕๕
ท่า... ภาษานครแปลว่าอะไร ?
มีร่องรอยหลักฐานสนับสนุนมากมาย เช่น ท่าโพธ์ ท่าวัง ท่ามอญ
#ท่า_ภาษานครแปลว่าอะไร ?
ก็ท่าน้ำ คอนมีท่า ตรังมีนา สงขลามีบ่อ ฯลฯ
มีความหมายมากกว่าท่าทั่วไปไหมนี่ ?
น่าจะมีความหมายเก่า.. เหมือนจะใช้แทนคำเรียกลำน้ำ
ก็เป็นได้ เพราะเราก็เรียกกันว่าคลองท่าแพ คลองท่าวังท่าซัก ฯลฯ
แต่มีแผนที่กัลปนา สมัย พจ.ทรงธรรม อย่างนี้
และอย่างนี้
ภาษานครแปลก​ บางคำเก่าประหลาดๆ55
เพิ่งรู้ว่าระบบกัลปนาทางใต้ใช้จนร.5
ต้นฉบับสำเนาละเอียด ขอได้ที่
โสพิทร์ แซ่ภู่
กับ
Surachet Keawsakun
ครับ
#คุณหมอเล่าถึงของสินค้าส่งออกด้วยนะ อิงจากบ้านหมอก็ได้​
หรือบ่านอื่นๆถ้ามีข้อมูลที่ทราบๆกัน
#ส่วนปากพูน-ท่าแพ ที่ญี่ปุ่นพลาดปากน้ำเข้ามาขึ้นนั้น
ทางน้ำเข้าไปได้ไกลมากจนถึงน้ำแคบ-อินคีรี-พรหมคีรี ก็น่าจะสำคัญไม่น้อย
มีอีกร่องรอยเล่าขานว่า เณรปูจากสทิงพระมาขึ้นที่ท่าแพ
และยังมาบวชที่สีมาน้ำหน้าวัดท่าแพด้วย ตอนนี้มีการสร้างพลับพลาไว้ใหญ่โต
ลองใช้โดรนบินตามดูสักท่านึง ?
ตานี้ก็คลองป่าเหล้า ทางขอบใต้ของตัวเมืองนคร
ที่ไหลไปออก #ปากนคร นั้น ก็น่าจะสำคัญไม่น้อย
เพราะทางตะวันตกไหลลงมาจากคีรีวง ตามสายคลองท่าดี-ท่าใหญ่ จนมาชนสันดอนที่ป่าเหล้า
สายน้ำท่าแพ-#ปากพูน กับ ท่าดี-ป่าเหล้า-#ปากนคร
เป็นสายน้ำที่ไหลต่อเนื่องจากป่าเขาถึงทะเลได้
ส่วนสายท่าวัง-ท่าซัก-#ปากพญา ต้นน้ำคือทุ่งทางตะวันตกของสันดอนทรายเมืองนครครับ
ชาวเหนือจากลานสะกา จนเลยไปนอกเขาที่ช้างกลาง ฉวาง ฯลฯ
แต่ก่อนจะล่องเรือเหนือลมาชุมนุมกันที่ป่าเหล้า
แลกข้าวของกับเกลอเมืองกึ่งลำเรือ แล้วล่องต่อไปออกปากนคร
ข่ามอ่าวไปแลกเกลือ เคย ปลา ฯลฯ กับเกลอนอกแถบชายทะเล
แล้วเข้ามารับของเมืองจากเกลอเมือง กลับขึ้นเหนือน้ำ ฯลฯ
ส่วน #ปากพยิง ที่ทางตอนบนโน้น
ก็เข้ามาทางลำคลองบางปู ที่ทุกวันนี้คือย่านทุ่งทะเลและโมคคลาน
เคยมีการพบกระปุกเงินตราสมัยฟูนัน !!! อาจเป็นทางสัญจรเข้าสำคัญเมื่อสมัยโน้นไหม ?
ตานี้ มาดูที่งไว้ ๔ วง
#ยอดเขาหลวง #ยอดเขาหาชัย #ยอดพระธาตุ #ปลายแหลมตะลุมพุก
ทั้ง ๔ จุดหมายตานี้สำคัญมาก หากลองออกไปล่องเรือมาจากแดนไกล
ไม่ว่าจะจากไหน เหนือ-ออก-ใต้ แม้จากแหลมญวน
เพราะเคยออกไปลอยเรือมาแล้ว
จะเห็น #ยอดเขาหลวง เป็นหมายตานำสำคัญแต่ไกล
ใกล้เข้ามาจะเห็น #มหาชัย เล็งให้ ๒ ยอดเขานี้เรียงดี ๆ
แล้วตั้งลำเรือเข้ามา ก็จะเจอฝั่งนคร
เลาะจนพ้น #ปลายแหลม ก็จะเห็น #ยอดพระธาตุ ทองอร่าม
เล็งเข้ามาก็จะเข้าปากนครโดยสะดวก
พอไหว ?
อาจารย์เคยชี้ให่ดูตอนนั่งรถมาจากท่าศาลาเหมือนกัน พอนึกได้
เติมข้อมูลชุมชนบ้านเก่าในย่านเมืองนครฯหน่อยนึงที่สัมพันธ์กับทางน้ำ​ หรือมีทางบกอื่นๆพอให้เห็นคนกับเมืองเพิ่มเติมก็น่าจะดีเลย
ไว้วัน19ค่อยไปถาม
ใครมีข้อมูลอะไรหรือพบเจอกองนี้ ก็ลองเข้าไปเสริมเติมข้อมูลนะครับ
๑๘ พย.๖๓ ๐๗๐๐ น.
บ้านท่าวัง สะพานควาย กทม.